P5 - Sociaal Domein

Prognose uitkomst voorjaarsnota 2022

Na het afronden van de voorjaarsrapportage is er vanuit de meicirculaire 2022 nog een bedrag van 510.000 euro verwerkt aan lasten voor de uitkering van de energietoeslag minima. Dit verklaart het verschil tussen de afwijking van -574.000 euro en het totaal van de afwijkingen op taakveld van -1.081.000 euro. De dekking voor deze lasten staat bij programma 998 Algemene baten en lasten. Per saldo is de toevoeging van de lasten in programma 5 budgettair neutraal en betekent geen extra nadeel.

De uitgaven in programma 5 worden in belangrijke mate beïnvloed door de stijging van kosten van zorg (Wmo en Jeugd) aan onze inwoners. Tevens worden binnen programma 5 uitgaven beïnvloed door de posten vastgoed en ICT applicaties. Tezamen resulteert dit bij de voorjaarsnota 2022 in een geprognosticeerd tekort binnen programma 5 van -574.000 euro.

Prognose VJN 2022 t.o.v. Begroting 2022 (bedragen x 1.000 euro) voor de meicirculaire 2022	Baten	Lasten	Totaal
Kosten uitvoering beleid	154	-694	-540
Vastgoed sociaal domein		-21	-21
ICT applicaties		-13	-13
Afwijking totaal	154	-728	-574

Een uitsplitsing en toelichting op taakveld vindt u verderop in deze toelichting.

Loon- en prijsontwikkeling in 2022 jeugdzorg en Wmo

Van het geprognosticeerde tekort van de kosten uitvoering beleid in 2022 komt iets meer dan de helft door loon- en prijsstijgingen. In totaal bedragen de loon- en prijsstijgingen in 2022 jeugdzorg en Wmo ongeveer 297.000 euro.

Incidentele/ structurele doorwerking uitkomsten 2021

Vanaf augustus 2021 tot nu is er veel gedaan om het zorgverbruik nog beter in beeld te krijgen om een zo reëel mogelijke prognose te kunnen maken. Met dit verbeterde inzicht verwachten we dat de stijging bij de jeugdzorg in 2021 voor een groot deel incidenteel zal blijken te zijn. We verwachten op dit moment alleen bij Ambulante jeugdhulp, Kinderbescherming en de inzet van PGB’s jeugd een (lichte) structurele groei in 2022 en 2023.

Bij de Wmo verwachten we dat de lasten van huishoudelijke hulp in 2022 en verdere jaren structureel zullen stijgen ten opzichte van 2021. In de prognose voor de VJN 2022 is rekening gehouden met een tekort ten opzichte van de begroting 2022 van 250.000 euro waarvan ongeveer 180.000 euro ontstaat door een groei in de toewijzingen.

Bandbreedte prognose uitkomst

Kanttekening bij deze prognose Voorjaarsnota 2022 is dat er in de bedragen bij de jeugdzorg en Wmo een aantal onzekerheden en aannames verwerkt zijn. Dat komt enerzijds door het vroege moment in het jaar en het feit dat er achteraf nog toewijzingen gedaan kunnen worden voor zorgtrajecten. Anderzijds komt dit door de dynamiek in het cliëntenbestand. De ervaring leert dat er in de tweede helft van het jaar nog onverwachts meer cliënten kunnen instromen dan nu voorzien. Daarbij kan één jeugdige in een traject zware jeugdzorg zomaar 100.000 euro op jaarbasis kosten.

Met het oog op deze onzekerheden is ons advies om een bandbreedte aan te houden bij deze geprognosticeerde uitkomst. Op dit moment verwachten wij dat de uitkomst van het programma 5 ten opzichte van de huidige stand van de begroting ergens tussen 500.000 en 750.000 euro zal uitkomen (in VJN 2022 574.000 euro opgenomen).

Deze bandbreedte zullen wij beter kunnen duiden bij het voorbereiden van de Najaarsnota 2022 en de begroting 2023-2026, komende augustus. Die uitkomsten kunnen wij dan verwerken in de Najaarsnota en de nieuwe meerjarenbegroting.

Hoe is de prognose tot stand gekomen?

Om het inzicht, de voorspelbaarheid en daarmee de beheersing van de kosten te vergroten is er afgelopen maanden hard gewerkt aan het ophalen en analyseren van diverse extra gegevens. We hebben:

• extra gegevens en rapportages uit de regio opgevraagd en meegenomen in onze analyse. Zo heeft de regio bijvoorbeeld op ons verzoek een nieuw bestand voor de gemeente Wijdemeren gemaakt van alle al ingediende declaraties per zorgmaand. Dat geeft ons inzicht in het declaratiepatroon van de zorgaanbieders per zorgmaand en de achterstanden in de declaraties van zorgaanbieders.
• extra informatie uit de eigen teams gehaald die nog niet in het financiële systeem zitten. Zo worden bijvoorbeeld toewijzingen die worden afgegeven aan de voorkant nu meegenomen in de te verwachten resultaten. Voorheen kwam het inzicht pas nadat de facturen betaald waren.
• de kosten van Jeugdzorg verder uitgesplitst in onze financiële administratie waardoor de kosten en het verbruik van de verschillende producten beter inzichtelijk zijn. Hierdoor hebben we eerder inzicht wanneer de kosten voor een specifiek product stijgen of dalen.

Nu we over deze extra gegevens beschikken bleek bij het opmaken van de jaarrekening en de VJN dat de gebruikte cijfers uit augustus 2021 niet volledig bijgewerkt waren. Diverse toewijzingen voor zorg over eerdere maanden waren nog niet verwerkt en meerdere zorgaanbieders hadden grote bedragen over geleverde zorg uit eerdere maanden nog niet gedeclareerd. Hierdoor was de stand van de geboekte kosten in ons financiële systeem veel lager dan de werkelijke kosten van de geleverde zorg. Dit heeft bij de jaarrekening 2021 geleid tot een tekort van 400.000 euro bij de jeugdzorg en van 100.000 euro bij huishoudelijke zorg.

Dit inzicht maakt ook dat we constateerden dat de begroting 2022 op de posten jeugd en Wmo structureel te laag was ten opzichte van de uitgaven. Het beeld van de toen bekende cijfers was dat de kosten van Jeugdzorg ongeveer op hetzelfde niveau van 2020 zouden uitkomen en dat de kosten voor huishoudelijke hulp nog licht zouden stijgen ten opzichte van 2020. De budgetten jeugdzorg en Wmo zijn in de begroting 2022-2025 op grond van dit beeld structureel (en naar we nu weten dus te laag) bij geraamd.

Maatregelen kostenbeheersing sociaal domein

In onderstaand schema is te zien dat op 1 juni 2022 bijna 40 procent van de besparingen is behaald. Op alle maatregelen wordt inzet gepleegd, behalve op maatregel 10: evaluatie minimaregelingen. In Q3 volgt een beeldvormende sessie over het verloop van de maatregelen en de stand van zaken op dat moment.

Omschrijving mutatie 4.3 - Onderwijsbeleid en leerlingzaken

Bedrag: 42.000 euro (I/S) (V)

Toelichting - De bijdrage vanuit het rijk voor het onderwijsachterstanden beleid is hoger toegekend dan in de begroting verwerkt was (56.000 euro I V). De lasten voor het leerlingenvervoer zijn hoger dan in de begroting opgenomen. De verwachting is dat dit blijvend zal zijn nu de scholen weer normaal geopend zijn na Covid 19 (-24.000 euro S N). Voor het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) worden in 2022 meerdere taken uitgevoerd. Deze zijn volledig gedekt door een specifieke uitkering van het rijk. Bij de VJN zijn 88.000 euro baten en 88.000 euro lasten budgetneutraal verwerkt in de begroting. Per saldo lagere lasten overige posten (10.000 I V). Per saldo 42.000 euro V.

Omschrijving mutatie 6.3 - Inkomensregelingen

Bedrag: -517.000 euro (I) (N)

Toelichting - De toegekende middelen uit de meicirculaire 2022 voor de energietoeslag minima zijn hier als lasten verwerkt (510.000 euro I N). De dekking hiervoor staat bij programma 998 Algemene baten en lasten. Per saldo overige lasten (7.000 euro I N).

Omschrijving mutatie 6.5 - Arbeidsparticipatie

Bedrag: -27.000 euro (I) (N)

Toelichting - De besparingen voor de kostenbeheersing sociaal domein zijn nog onvoldoende gerealiseerd in het eerste kwartaal. Dat zorgt voor hogere lasten dan begroot.

Omschrijving mutatie 6.6 - Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Bedrag: -70.000 euro (I) (N)

Toelichting - Door het verstrekken van een aantal vervoersvoorzieningen met hoge incidentele lasten zijn er hogere lasten dan begroot.

Omschrijving mutatie 6.71 - Maatwerkdienstverlening 18+

Bedrag: -100.000 euro (I/S) (N)

Toelichting - De lasten voor huishoudelijke hulp stijgen ook in 2022 door als gevolg van de vergrijzing en het abonnementstarief. Er is ook sprake van de doorwerking van de stijging in aantallen die vanaf mei 2021 is ingezet. Zie de ook de algemene toelichting sociaal domein (-241.000 euro S N). De lasten bij de begeleiding Wmo blijven achter bij de begroting. Het is vooralsnog ingeschat als een incidenteel voordeel (134.500 euro I V) . En per saldo lagere lasten overige posten (7.000 I V).

Omschrijving mutatie 6.72 - Maatwerkdienstverlening 18-

Bedrag: -283.000 euro (I/S) (N)

Bedrag: -158.000 euro (I/S) (N)

Toelichting - De lasten voor de maatwerkvoorzieningen jeugdwet zijn in 2022 hoger dan begroot. Bij een aantal producten is de verwachting dat de lasten licht zullen dalen ten opzichte van 2021, maar bij Ambulante jeugdhulp verwachten wij nog een verdere structurele stijging. De gevolgen van het coronavirus werken ook nog door in 2022. Veel jeugdigen hebben in de corona periode tijdens het thuis zitten zwaardere psychische klachten ontwikkeld en kinderen die al kwetsbaar waren hebben deels meer problemen die ook eerder escaleren. Als gevolg van dit alles is de zorgvraag van jeugdigen met (psychische) problemen in omvang en ernst gestegen. We zien daarbij een verschuiving naar (zeer) specialistische zorg en een toename van crisissituaties. Het mogelijk positieve effect van het openen van het onderwijs en herstel van de dagelijkse structuur is nog niet volledig zichtbaar in de cijfers. Zie ook de algemene toelichting sociaal domein.

Bedrag: -125.000 euro (S) (N)

Toelichting - De lasten voor de PGB's jeugdwet zijn hoger dan in 2021 en dan begroot. Gezien de stijging van de lasten van jaar op jaar is de verwachting dat de lasten structureel hoger zullen blijven.

Omschrijving mutatie 6.82 - Geëscaleerde zorg 18-

Bedrag: -105.000 euro (S) (N)

Toelichting - De lasten voor beschermd wonen jeugd ( -60.000 euro N) waren in 2022 niet begroot. Deze lasten zijn een voortzetting van de lasten die in mei 2021 zichtbaar werden. De lasten voor Kinderbescherming zijn net als in 2021 hoger dan begroot. De verwachting is dat deze lasten meerjarig hoog zullen blijven en daardoor een structureel karakter hebben.

Alleen verschillen op taakveld groter dan 25.000 euro worden toegelicht.