A. Grondexploitaties
Aan de grondexploitaties zitten hoge risico’s verbonden. Voor de gronden die al in exploitatie zijn genomen zijn voorzieningen gevormd ter hoogte van het geprognosticeerd tekort. Daarnaast is per grondexploitatie een risicoanalyse gemaakt. Gestreefd wordt naar het elimineren of verminderen van een risico. In voorkomend geval moet een risico geaccepteerd worden. Indien het resultaat hierdoor dusdanig verslechtert dat een verhoging van een voorziening noodzakelijk is, zal deze bij de eerstvolgende herziening (of tussentijds) worden bijgesteld. Meerdere risico’s die bij de grondexploitaties worden onderkend hebben een relatie met een tijdige doorlooptijd. De uitvoering kan vertraging oplopen als gevolg van het stopzetten of aanpassen van deelplannen maar ook door vertraging van de vergunningverlening. De kans van optreden van de diverse risico’s zijn vertaald naar percentages variërend tussen de 20% en 60% voor het bepalen van de hoogte van het benodigde weerstandsvermogen. Risico’s waarbij de kans van optreden groter is dan 60% zijn uit voorzichtigheid volledig meegenomen in de waardering van de grondexploitaties en hier niet meegenomen.
B. Overige risico's
Uit de inventarisatie van de risico’s kwamen 28 risico’s naar voren. De 14 belangrijkste risico’s zijn beschreven. De overige 14 risico’s bedragen ca. € 727.000. Tevens zijn voor de overige risico’s ook diverse beheersmaatregelen getroffen waardoor het uiteindelijke risico sterk verminderd is. De bedragen worden te klein geacht om de risico’s afzonderlijk te beschrijven.
C. Hogere uitgaven Sociaal domein
Binnen de uitvoering van het sociaal domein, bestaande uit de WMO, de Jeugdzorg en de uitvoering van de participatiewet, bestaan er meerdere risico’s. Gedurende de coronacrisis wordt in sommige gevallen de zorg anders of verminderd uitgevoerd. Tegelijkertijd is een kentering in de landelijke trend dat de zorgvraag stijgt, nog niet waargenomen. Voor de uitvoering van de taken van het sociaal domein is een bestemmingsreserve gevormd. Deze is op dit moment toereikend om de risico’s te dekken. In 2021 was het mogelijk dat we de effecten van coronacrisis zien in de zorgvraag in verband met uitgestelde zorg, of het ontstaan van problematiek op het gebied van werk, eenzaamheid en schulden. In 2021 worden de eventuele effecten hiervan verwerkt in de najaarsnota. De verwachting is dat in 2022 veel van de Coronamaatregelen niet meer nodig zijn omdat dat pandemie onder controle is. Veiligheidshalve houdt het college hierbij nog een slag om de arm door de kans van optreden van de risico’s en het risicobedrag in ieder geval in deze begroting nog gelijk te houden ten opzichte van de begroting 2021.
D. Asbest en bodemverontreiniging
Bij reconstructie projecten is de kans aanwezig op asbest en bodemverontreiniging wat niet op voorhand bekend is ondanks de bodemonderzoeken die vooraf worden verricht. Tot op heden heeft dit risico zich niet voorgedaan.
E. Implementatie omgevingswet
De implementatie van de Omgevingswet is door het Rijk weer een half jaar uitgesteld tot 1 juli 2022. Deze wet brengt veel verandering met zich mee. Met behulp van een rekenmodel van de VNG en Deloitte is een inschatting gemaakt van incidentele en structurele kosten. Op grond van de uitkomst daarvan is een bestemmingsreserve gevormd, van totaal € 600.000 (zijnde 25% van de VNG en Deloitte raming). Deze bestemmingsreserve ziet op dekking van de invoeringskosten, exploitatielasten en frictiekosten. De kosten voor het opstellen van het Omgevingsplan (vervangt de bestemmingsplannen) zijn in de meerjarenbegroting 2022 e.v. opgenomen. Het is niet zeker of hiermee alle voorbereidingen binnen de begrotingsbedragen kunnen worden opgelost. Momenteel is nog onvoldoende duidelijk of gemeenten worden gecompenseerd via het Gemeentefonds. Het risico bestaat dat het gereserveerde bedrag ontoereikend is. Structurele lasten vanaf het moment van invoering van de omgevingswet zijn (nog) niet begroot.
F. Derving legesinkomsten
In de Begroting 2021 was voor 2022 een nadeel in de legesinkomsten opgenomen van € 175.00 ten gevolge van de invoering van de Omgevingswet. In de Begroting 2022 gaan we er van uit dat vanwege uitstel van de invoering deze derving niet al in 2022 zal plaatsvinden. Mocht dat wel het geval zijn dan schatten wij het risico daarop op 50%.
G. Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw)
De Wsw is ondergebracht in de Participatiewet. Het Werkvoorzieningschap Tomingroep voert dit voor de deelnemende gemeenten uit. Tomin heeft in 2019 te maken gehad met tegenvallende resultaten. Hiertoe zijn maatregelen ingezet om te zorgen dat de opbrengsten de kosten blijven dekken. Er resteert voor de gemeenten een risico dat zij eventuele onvoorziene tekorten moeten aanvullen.
H. Gevolgen coronacrisis
De coronacrisis heeft financiële gevolgen voor veel beleidsterreinen. Hoe groot de financiële impact zal zijn is moeilijk te bepalen. Ten behoeve van de berekening van het weerstandsvermogen onderscheiden we drie risico’s die in deze opstelling worden meegenomen.
- Onvoldoende dekking gevolgen coronamaatregelen Mogelijk worden gemeentes onvoldoende of niet tijdig gecompenseerd voor hogere uitgaven, bijvoorbeeld van bijstandsuitkeringen, kosten van Coronaproof verkiezingen.
- Hogere rente door oplopende staatsschuld i.v.m. coronamaatregelen In de begroting is rekening gehouden met de werkelijke rente tijdens het opstellen van de begroting. Als door een oplopende staatsschuld de rente toeneemt zullen nieuwe leningen worden aangaan tegen een hoger rentepercentage.
- Lagere opbrengsten door coronamaatregelen Belastingopbrengsten zoals toeristenbelasting kunnen lager uitvallen, er kunnen meer kwijtscheldingen worden verstrekt door hogere werkloosheid.
I. Riolering
Het rioolstelsel is de laatste jaren veel beter in kaart gebracht, hierdoor weten we beter hoe het functioneert en kunnen we risico's verkleinen. Grote calamiteiten hebben zich de laatste jaren niet voorgedaan. De meest waarschijnlijke calamiteiten zijn het gedeeltelijk instorten van het stelsel, een onvoorziene langdurige buiten gebruikstelling en milieuschade. De komende jaren zullen we onder meer rioolgemalen renoveren, planmatig het stelsel reinigen en inspecteren en foutieve lozingen op het oppervlaktewater reduceren. Voor normale onderhoudskosten en kapitaallasten van investeringen is een onderhoudsvoorziening beschikbaar. In de voorziening is geen rekening gehouden met calamiteiten.
J. Bruggen
Jaarlijks inspecteren wij onze bruggen en voeren reparaties uit. Bij onvoldoende onderhoud en/of een te zware aslast kan een brug beschadigen. In dat geval moeten omleidingen worden ingesteld, wellicht een noodbrug geplaatst worden, reparaties worden uitgevoerd of een nieuwe brug worden gebouwd. In de afgelopen drie jaar hebben zich geen calamiteiten met bruggen voorgedaan.
K. Beschoeiingen
De gemeente heeft een grote hoeveelheid beschoeiingen in onderhoud. De staat van een aantal delen is nog slecht. De achterstanden in het onderhoud zijn in kaart gebracht in het "Beheerplan overige waterwerken". Met de uitvoering van dit beheerplan worden gedurende de jaren 2015-2026 fasegewijs de achterstanden ingelopen. Hiermee wordt de hoogte van eventuele schades beperkt. Het risico is dat door het wegslaan van beschoeiing de aanliggende wegconstructie ernstig verzakt.
L. Provinciale bodemtaken
Tezamen met de inwerkingtreding van de Omgevingswet (1 juli 2022) worden de provinciale bodemtaken overgedragen aan de gemeenten. In het Algemeen Bestuur van de OFGV is met de deelnemers afgesproken dat met de overdracht het budget dat uit het provinciefonds naar het gemeentefonds wordt overgeheveld, leidend is voor de bijdragen voor deze taak bij de OFGV. Er wordt van uitgegaan dat het Rijk op de overheveling van het budget van provincie naar gemeenten geen korting toepast. Dit is echter nog geen garantie.
M. Feitelijke bestuursdwang
Bij het toepassen van feitelijke bestuursdwang mag het aspect van het kostenverhaal in principe niet meewegen of kan niet meewegen. Het wordt namelijk toegepast in zeer spoedeisende gevallen of in die gevallen waar het dreigende verbeuren van een last onder dwangsom geen soelaas biedt om tot beëindiging of herstel van een overtreding te komen.
N. Gegarandeerde geldleningen
Het risico bij deze gegarandeerde geldleningen is gering, omdat in veel gevallen het Waarborgfonds Sociale Woningbouw eerst garant staat. En bij hypotheken het Waarborgfonds Eigen Woningen. De gemeente staat voor een bedrag van € 918.000 direct garant. Dit betreft € 796.000 voor een woningcorporatie en € 122.000 voor één organisatie per 31 dec. 2019. Voor deze laatste wordt een risico van 10% aangehouden. Zie ook de staat van gegarandeerde geldleningen.
O. Informatiebeveiliging
In 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking getreden. Om datalekken te voorkomen zijn er technische en organisatorische maatregelen getroffen. Echter, er blijft altijd een risico op een datalek. Indien de gemeente succesvol aansprakelijk wordt gesteld voor een datalek dan is de vervolgschade gedekt op de aansprakelijkheidspolis. Voorts de organisatie bewust maken door te (blijven) stimuleren en naleven van verantwoordelijkheden (zoals bijhouden verwerkingsregister, melden datalekken, actief rekening houden met privacyaspecten bij projecten, DPIA’s uitvoeren, etc. ). Een eventuele boete is niet verzekerd. Aan de gemeente zijn nog geen boetes opgelegd.